Սիրիայի հարցը նոր ամերիկյան վեպում. հարցազրույց գրողի հետ

Ջեննիֆեր Զեյնաբի դեբյուտային The Map of Salt and Stars վեպը Նուր անունով սիրիացի-ամերիկացի աղջկա մասին է, որն ապրում է Նյու Յորքում:


12-ամյա Նուրի հայրը վեպի սկզբում քաղցկեղից մահանում է, և մայրը իր երեք աղջիկների հետ ԱՄՆ-ից տեղափոխվում է իր ծննդավայր` Սիրիա:

Ընտանիքը կանգնում է մեծ ընտրության առջև, երբ վայրագությունները հասնում են Սիրիայի այն թաղամաս, որտեղ իրենք էին բնակվում: Նուրի ընտանիքը մտածում է Սիրիան լքելու և ավելի ապահով տեղ գտնելու մասին:

 Վեպում փախստական ընտանիքի ճանապարհորդություններն են` Միջին Արևելք և Հյուսիսային Աֆրիկա: Նուրը վերհիշում է հոր պատմած հետաքրքիր պատմությունները, որոնցից մեկի հերոսը 12-րդ դարում ապրած քարտեզագիր Աբու Աբդ Ալլահ Մուհամեդ ալ-Իդրիսին է:  Ջեննիֆեր Զեյնաբն իր զայրույթն է արտահայտում` անդրադառնալով Սիրիայի դեպքերին: GoodReads-ը զրուցել է գրողի հետ:


– Նախևառաջ, ուզում եմ շնորհավորել առաջին գիրքը տպագրելու կապակցությամբ: Ներկայացեք ընթերցողներին:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ –  Շնորհակալ եմ: Ջեննիֆեր Զեյնաբ Ջուքադար: Սիրիացի-ամերիկացի եմ, ծնվել եմ Նյու Յորքում: Ինչ հիշում եմ ինձ` գրում եմ: Ավարտել եմ Բրաունի համալսարանը: Երևի այսքանը:

– Ի՞նչը մղեց գրել The Map of Salt and Stars վեպը:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Հետևում էի Սիրիայում ծավալված սարսափելի պատերազմին ու բարկանում էի ամերիկյան ռասիզմի և իսլամատյացության վրա: Մտածում էի, թե ի՞նչ կլիներ, եթե հայրս չարտագաղթեր Նահանգներ, և ես ծնվեի ոչ թե Ամերիկայում, այլ Սիրիայում: Այն քաղաքը, որտեղ հայրս է մեծացել, հիմա ավերակների մեջ է, իսկ այնտեղ, որտեղ ես եմ ծնվել`մարդիկ մեզ համարում են ոչ իսկական ամերիկացիներ:  

– Ինչո՞ւ որոշեցիք, որ պատմությունը պետք է Նուրը պատմի: Ինչո՞ւ հենց 12-րդ դարը:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Ուզում էի, որ պատմությունը պատմի այնպիսի մարդ, որը զգացել է այդ ամենը: Կարո՞ղ են պատմությունները բուժել հին վերքերը: Ի՞նչ եք կարծում: Կարո՞ղ է պատմությունը մեզ հիշեցնել մեր գոյության մասին, հիշեցնել, որ չպետք է կոտրվենք:  Ուզում էի պատմվածք գրել՝ պատմվածքների ուժերի մասին: Հայրենիքի ընկալումները տարբեր են, ամեն ոք ունի ի՛ր հայրենիքը: Այն ամուր նստած է սրտի խորքում: Ուզում էի ընթերցողին ցույց տալ սրտում պահված այդ ուժը:

– Մի քիչ պատմեք վեպը գրելու ընթացքի մասին:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Երկու շաբաթում գրեցի սևագիրը: Սովորաբար սևագրեր եմ անում, որ վեպի ընդհանուր կառուցվածքն ավելի լավ պատկերացնեմ: Պատմվածքն ասես եռում էր մեջս: Ուղիղ 6 ամիս անընդհատ խմբագրում էի վեպս, մինչև վերջնական տարբերակով հանձնեցի գրական գործակալին: Վեպում նկարագրված վայրագություններն ու սարսափը Սիրիայում մարդիկ ամեն օր են տեսնում, կանանց ու երեխաների համար դրանք սովորական են դարձել: Ես փորձեցի այդ տառապանքների կողքին նկարագրել նաև փոքր, բայց ուրախ ակնթարթները:

– Ո՞ր գրողներն են ոգեշնչում Ձեզ: 

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Մոգական ռեալիզմ՝ Մարկես, Բորխես, Գարսիա Լորկա: Հատկապես իմ կարճ պատմվածքներում մեծ է նրանց ազդեցությունը: Մեծ ազդեցություն են ունեցել նաև շատ արաբ-ամերիկացի գրողներ, ովքեր ինձանից առաջ են եղել՝ Ռանդա Ջարար, Լայլա Լալամի, Ռաբիհ Ալամեդինե: 

– Ի՞նչ եք կարծում, ընթերցողներն ի՞նչ կսովորեն` կարդալով Ձեր գիրքը:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Նրանք, ովքեր երբեք չեն լսել Սիրիայի և սիրիացի փախստականների մասին, գուցե սկսեն հետաքրքրվել ու կպայքարեն ռասիզմի, քսենոֆոբիայի և իսլամոֆոբիայի դեմ: Ծնունդով սիրիացիների և հատկապես սիրիացի-ամերիկացիների համար սա ինչ-որ չափով սփոփիչ կլինի, որպեսզի ուժ գտնեն ու նոր կյանք սկսեն այն մարդիկ, որոնք ապրել են այդ մղձավանջը:

– Ի՞նչ գիրք եք հիմա կարդում:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Վերջերս կարդացի Դանեզ Սմիթի Don’t Call Us Dead և Ռոքսանի Hunger վեպը: Խորհուրդ կտամ երկուսն էլ անպայման կարդալ:

– Ի՞նչ է սպասում մեզ ապագայում: Ի՞նչ ակնկալեն ընթերցողները:

Ջ.ԶԵՅՆԱԲ – Փակագծերը չեմ բացի: Միայն կասեմ, որ արդեն աշխատում եմ երկրորդ վեպիս վրա, որտեղ մուսուլման ամերիկացին հայտնվում է սիրիական-ամերիկյան համայնքում:

Միակողմանի պատմության վտանգը

May 12, 2018

Ի՞նչ փոփոխություններ են պետք գրահրատարակչական ոլորտում

May 12, 2018