Մշտական վեճի մասին՝ ի՞նչ պետք է կարդան երեխաները դպրոցական գրականության ծրագրում:
Դեռ 2013-ին, երբ մասնագիտական խորհուրդը դրեց միջնակարգ դպրոցի մոտավոր ծրագրի նախագիծը, մասնագետները սկսեցին քննարկել, թե ինչ կարելի է դնել դպրոցական դասագրքերում, և ինչ՝ ոչ: Եվ քչերը նկատեցին, (թեև ծրագրի հեղինակները ընդգծել էին), որ նպատակը ոչ թե «ռուսական դասականների ոսկե ժապավենի» վերանայելն է, այլ ժամանակակից աշխարհում վերանայելն է դասականների ընթերցման և դասընթացի կազմակերպման հետ կապված մեթոդաբանության խնդիրները: Ժամանակակից աշխարհում կարելի է կարդալ և´ համակարգչով, և′ հեռուստատեսությամբ: Մասնագետները փորձեցին այնպես անել, որ և´ կարդան աշակերտները, և´ հաճելի լինի:
Կարդում ենք, կարդում…
Այսօր Ռուսաստանում տպագրված գրքերի շուկան աճում է: Փոքր, բայց ըստ ռուսական գրքի շուկայի արդյունաբերության հաշվետվության: Ընթերցանությունը կրկին նորաձև է դառնում, մարդիկ գնում են հազվագյուտ հրատարակություններ, էթիկական գրքեր: Գրքի բլոգերները հայտնվում են և հայտնի են դառնում: Երեխաները սկսել են կարդալ: Դա վկայում է Մոսկվայի քաղաքային մանկավարժական համալսարանի կողմից 2017 թվականին անցկացված ուսումնասիրության տվյալները: Հետազոտության համաձայն, որին մասնակցում էին Ռուսաստանի տարբեր շրջաններում մոտ 500 շրջանավարտներ, ավագ դպրոցի 41% -ը ամեն օր ընթերցում են գրքեր `իրենց ուսումնասիրությունների և 27% -ը` սեփական հաճույքի համար: Նաև ուսանողները ոչ միայն կարդում են, այլև քննարկում են, այն ինչ կարդացել են:
Իվան, 15 տարեկան. «Վերջերս սկսեցի կարդալ: Հայրս ինչ-որ գիրք բերեց և խնդրեց կարդալ: Դա Սթիվենսոնն էր: Գիրքը երկար ժամանակ է: Հայրս վիրավորվեց, որ շատ չեմ կարդում և հրաժարվեց թարմացնել իմ թվային հեռուստատեսության բաժանորդագրությունը մինչև կարդամ: Սկզբում դժվար էր, բայց հետո սկսեցի կարդալ: Հայրս մտածում էր, թե ինչու եմ ընտրում օտարալեզու գրականություն, ոչ թե մայրենի: Մեզ դպրոցում հանձնարարում են և ստիպված կարդում եմ, իսկ արտասահմանյան գրականություն կարդալիս ինձ ընտրության առաջ չեն կանգնեցնում: Ես սկսեցի կարդալ, հետո հայրս ինձ ուրիշ գրքրեր էլ տվեց, ինձ դուր էր գալիս»:
Երեք թոռնիկների տատիկը, թոռների հետ ակտիվորեն իրենց դիրքորոշումները կիսում են գրքերի կայքում: Թոռնիկներից երկուսը կրտսեր դպրոցականներ են, մեկը նախադպրոցական: «Ես իմ թոշակի զգալի մասը ծախսում եմ մանկական գրականության վրա: Թոռնիկներիս հետ շատ եմ կարդում, ու ոչ միայն ծանոթ մանկական հեղինակների գործերը: Ավագ թոռնիկս շատ է սիրում Չարսկայա, նաև կարդում ենք Գայդարը, Ժվալևսկին և Պասեռնակը: Միջնեկ թոռնիկս նախընտրում է Նոսովն ու Դրագունը, նա նաև ունի խոհանոցային շատ գրքեր: Ամենափոքրը հաճույքով լսում է Ուզաչևա:
Ես, ճիշտն ասած, չեմ հասկանում, թե ինչու տարրական դպրոցում աշակերտները չեն ուսումնասիրում մանկական գրականություն, որտեղ հերոսները իրենց հասակակիցներն են, և որտեղ նրանց համար կարևոր հարցեր են բարձրացվում: Ես մասնագիտությամբ գրադարանավար եմ, և լավ գիտեմ, թե ինչ առաջարկեմ իմ թոռնիկներին, բայց շատ ծնողներ, որոնք գիտեն միայն դպրոցական տարիների դասականներին, հիմա էլ ընթերցում են առավելագույնը, ոչ գեղարվեստական, պարզապես չգիտեն, թե ինչ են կորցնում իրենց երեխաները: Իսկ ավագ դպրոցում… Դե, 12-ամյա տղաների համար մեր դասական գրքերը չեն գրավվում: Դպրոցական ծրագրերի շատ աշխատանքներ կարելի է գնահատել և հասկանալ միայն հասուն տարիքում, այդ գրքրեը նրանք կուսումնասիրեին բարձրագույն եւ մասնագիտական հաստատություններում: Մեր գրականությունը շատ հարուստ է յուրաքանչյուր տարիքային խմբերի համար»:
Դասականները անխուսափելի են դպրոցական ծրագրից
Դպրոցական ուսումնական ծրագրում դասականների անձեռնմխելիության կողմնակիցների կարծիքով, հիմնական արժեքները, որոնք ներգրավված են այդ գործերում, հավերժական են: Դրանք ազգային մշակութային օրենսգիրքն է, որը թույլ է տալիս պահպանել սերունդների շարունակականությունը Հակառակ կարծիքի հավակնորդների խոսքով, այսօր դպրոցը երեխաներին ձևավորում է ռուսական դասականների սրբազան արժեքի գաղափարով: Այո, գոյություն ունեն թեմաներ, որոնք հավիտյան ապրելու են, բայց ժամանակակից դպրոցականները ընթերցանության ժամանակ չեն համեմատում իրենց ստեղծագործությունների հերոսների հետ, չեն տեսնում հերոսներին իրենց մեջ:
Ալլա Դավթյան