Միացյալ նահանգների նախագահ Ուորեն Հարդինգը Սան Ֆրանցիսկոյի թատրոններից մեկում բեմ է բարձրանում` աճպարարության մասնակցելու համար: Մի քանի ժամ անց նախագահը մահանում է: Որևէ կապ կա՞ արդյոք այս երկու դրվագների միջև: Կասկածի տակ է անցած դարի 20-ականների ամենահայտնի իլզյուզիոնիստ Ջոզեֆ Կարտերը:
Գլեն Դեյվիդ Գոլդն իր «Իլյուզիոնիստը հաղթում է սատանային» վեպում օգտագործելով իրականության նշույլները, գեղարվեստական ստեղծագործություն գրեց: 57-ամյա Ուորեն Գարդինգն անհայտ պատճառներով հանկարծամահ է լինում Սան-Ֆրանցիսկոյի հյուրանոցներից մեկում: Նրա մահը տասնամյակի ամենամեծ հարցականը դարձավ: Կարո՞ղ էր դա ինքնասպանություն, կամ նույնիսկ սպանություն լինել. նախագահին ամենայն հավանականությամբ իմպիչմենտ էր սպասում, իսկ կինը վիրավորված էր նրա դավաճանություններից:
ԽՍՀՄ փլուզումից հետ, երբ ազգային արխիվները հասանելի դարձան, պարզվեց, որ Ստալինի մահվան գիշերը կորել է մոմլաթե կազմով սև նոթատետր, որը միշտ Ստալինի գրպանում էր: Գիրքն այդպես էլ չգտնվեց: Ահա այս իրադարձությունների հիման վրա Ռոբերտ Հարրիսը գրում է իր «Արխանգել» վեպը:
Ես միշտ ցանկացել եմ նման վեպեր գրել` իրական ու անբացատրելի դեպքերով:
2008 թվականին կարդացի 1936 թվականի բեռլինյան օլիմպիադայի նկարագրությունը: Այնտեղ կային այնքան տարօրինակ ու տպավորիչ մանրամասներ, ինչպես ֆիլմերում: Օլիմպիադան դարձավ ֆանտազիա. նացիստները փայլուն դիվանագիտական հնարքներ էին գործածում. հսկայական օդանավն անցավ ստադիոնի վրայով: Ադոլֆ Հիտլերն ուշադրությամբ հետևում էր աշխարհի ամենաարագ մարդու` աֆրոամերիկացի Ջեսսի Օուենսի հաղթանակին, որն այդ ամռանն ամբողջ Գերմանիայում ամենահայտնին դարձավ:
3 ամսով բնակարան վարձակալեցի Բեռլինում ու սկսեցի գիրք գրել, միաժամանակ այցելելով բոլոր այն վայրերը, որոնց մասին գրում եմ: Օլիմպիական ստադիոն գնացի մի քանի անգամ. հեղինակն ընթերցողի աչքերն ու ականջներն են հետևաբար չէի նկարագրի այն, ինչն ինքս չեմ տեսել: Ես փորձեցի մեծ ուշադրությամբ ուսումնասիրություններ անցկացնել, որպեսզի որքան հնարավոր է օգտակար դետալներ գտնեմ:
Հետաքրքիր է ուսումնասիրել կյանքի իրական իրադարձությունները: Դրանց շնորհիվ կարելի է կյանք տալ գրքին, չէ՞ որ գեղարվեստական գրականությունն ավելին է թույլ տալիս, քան պատմավավերագրականը. այստեղ ձեզ հասանելի են հերոսի մտքերն ու զգացմունքները: Ես 1936 թվականին գրված հուշագրեր ու օրագրեր էի կարդում, նայում էի այդ ժամանակների ֆիլմեր, որպեսզի նախապատերազմական ճառեր ու ծածկագրական, ժարգոնային բառեր որսամ: Այդպես ես բազմաթիվ դետալներ բացահայտեցի. նացիստները իշանության անցնելով, անմիջապես բռնագրավել էին Հիտլերի` մյունխենյան ոստիկանությունում գտնվող վեցհատորանոց գործը: Ի վերջո, ի՞նչ կար այդ փաստաթղթերում:
Ես գրում էի մի վեպ, որում այդ առեղծվածային գործն էր, 1936 թվականի Օլիմպիադան ու «Գինդենբուրգ» օդանավի կործանումը Նյու-Ջերսի նահանգում 9 ամիս անց: Այս ամենի հետ մեկտեղ, գործն իսկական հանելուկ դարձավ, որն առաջ մղեց սյուժեն:
Այսպիսով, հետագայում եղան նորություններ, որոնք նույնպես լավ նյութեր էին` ստեղծագործելու համար: 2011 թվականի դեկտեմբերի 17-ին միացրի ռադիոն ու լսեցի, որ հյուսիսկորեական բռնապետ Կիմ Չեն Իլը մահացել է: Ինձ հայտնի էր, որ նրա առողջությունը վատացել է, բայց ինձ անհանգստացրեց նրա մահվան մասին պաշտոնական հայտարարությունը: Այնտեղ ասվում էր, որ Կիմը մահացել է սեփական գնացքում` արագ զարգացող հիվանդության, ամբողջ կյանքի ընթացքում հանուն ազգի մտավոր և ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության պատճառով:
Այդ համեստ մարդն աշխատեց մինչև իր կյանքի վերջ: Այդպիսի մահը հարգանքի է արժանի: Իհարկե, պաշոնական հայտարարությունը նման էր պրոպագանդային, բայց այնուամենայնիվ, ի՞նչ պատահեց Կիմին: Ինչպե՞ս նա մահացավ: Ահա այսպես առաջ եկավ իմ նոր սյուժեի գաղափարը: Գրողները հեշտ ճանապարհներ հազվադեպ են փնտրում: Կիմի մահից 4 ամիս անց ես գնացի Փհենյան` որպես զբոսաշրջիկ: Այդ ճանապարհորդությունն ինձ համար դարձավ ամենաարտասովորներից մեկը: Ես ինձ վրա զգացի անձի պաշտամունքի իշխանությունը. պետք էր լինել մաքսիմալ ուշադիր: Ուշադրության կենտրոնում էին պահում զբոսաշրջիկների խմբերին ու նույնիսկ զբոսաշրջավարներին: Մենք չէինք կարող նուրբ հարցեր տալ, այլապես զբոսաշրջավարները խնդրի առջև կկանգնեին:
Մի քանի ամիս անց ինձ հաջողվեց Հյուսիսային Կորեայի փախստականների հետ խոսել: Ես պատկերացում անգամ չունեի, որ նրանք հոգեբանական տեսակետից ինձ համար կբացահայտեն շատ կարևոր որևէ բան. նրանք բոլորը կարոտում էին Կիմի թագավորությունը, որից էլ հենց փախել էին: Փախստականները հասկացել էին, որ ազատությունը, այն իրական ազատությունը, որտեղ դու ինքդ ես կառուցում քո կյանքն ու որոշումներ կայացնում, կարող է սարսափ ներշնչել: Նրանցից պահանջվել է սովորել ազատ զգալ այնպես, ինչպես որոշ մարդկանց` երջանիկ լինել: Կարծում եմ` ինձ հաջողվել է «Հյուսիսային աստղ» վեպում ընթերցողներին ճշգրտորեն փոխանցել նրանց բնավորությունները:
«Հյուսիսային աստղ» գիրքը հրատարակվել է 2018 թվականին: Հեղինակը` Դեյվիդ Ջոնը, ծնվել է Ուելսում: Իրավաբանական ուսումը կիսատ թողնելուց հետո որոշեց փորձել իրեն հրատարակչական գործում ու դարձավ գրքերի հայտնի խմբագիր: 2009 թվականին գնաց Բեռլին` գրելու իր առաջին վեպը` «Փախուստ Բեռլինից»: 2012 թվականի այցը դեպի Կորեա ոգեշնչում է Ջոնին ու նա գրում է «Հյուսիսային աստղ» վեպը: Այժմ գրողն ապրում է Լոնդոնի Էնջել շրջանում: