Ինչի՞ համար են նստել Սերվանտեսը, Օսկար Ուայլդը, Մարկիզ դը Սադը և ուրիշները, և ի՞նչ հաջողվեց նրանց գրել՝ ազատություն երազելիս:
- Օսկար Ուայլդ «De Prófundis»
Ուայլդը բանտում հայտնվեց շատ սկանդալային առիթով. 1895-ին նրան ձերբակալեցին անպարկեշտ պահվածքի մեղադրանքով, այն բանից հետո, երբ պարզվեց, որ նա գործ է ունեցել լորդ Ալֆրեդ Դուգլասի հետ: Նա բանտ նստեց երկու տարի: Նրա խոստովանությունը՝ Դուգլասին ուղղված երկար, ցավալի նամակը, որը դատական նիստին չներկայացավ և դժվար պահերին չաջակցեց նրան, նրա վերջին գործն էր: Երբ Ուայլդը ազատվեց, նա միանգամից մեկնեց Ֆրանսիա և մահացավ այնտեղ:
- Մարկիզ դը Սադ «Les 120 journées de Sodome ou l’école du libertinage»
Դժվար թե զարմանալի լինի գռեհիկ Մարկիզի ձերբակալությունը: Նրան ուղարկեցին Բաստիլին՝ կյանքի ինտիմ ոլորտում բռնության և դաժանության համար: Բանտարկության մեջ գտնվող Մարկիզը գլուխը չկորցրեց, նա դուրս հանեց պատի մեջ գտնվող քարերից մեկը և սկսեց թաքցնել իր ձեռագրերը՝ առևանգման և խոշտանգումների մասին: Արդյունքում նա գրեց 12 մետր թուղթ, բայց Բաստիլի վրա հարձակման ժամանակ նա ստիպված էր փախչել և չկարողացավ վերցնել այն: Ըստ նրա, նա սգում էր այս կորուստը «արյունոտ արցունքներով»: Ձեռագիրը գտնվեց դը Սադի մահից շատ տարիներ անց: Այս գիրքը բազմիցս հրատարակվել է, բայց արգելված գրականություն էր. բնօրինակը գնել է Ֆրանսիայի թանգարանը 7 միլիոն եվրոյով:
- Միգել դե Սերվանտես «Don Quixote»
Իսպանացի գրողը ուներ միայն մեկ ձեռքը, բայց պատմաբանները չհասկացան՝ ինչպես է եղել: Ոմանք ասում են, որ կորցրել է թուրքերի հետ պատերազմում: Մյուսները կարծում են, որ Սերվանտեսին բռնել են գողություն անելիս, որի համար էլ ձեռքը կտրել են: Դրանից հետո նա զբաղվում էր բանակի համար դրույթների գնմամբ, բայց արդյունքում նրան դատարանի առջև են կանգնեցրել՝ յուրացման համար: Հենց այնտեղ էր նա գրել «Don Quixote»-ը՝ մի գիրք աղքատ, չհասկացված, բայց ազնիվ ասպետի մասին: Վեպն այնքան լավ վաճառվեց, որ Սերվանտեսը կարողացավ վճարել իր հաշիվները:
- Հենրի Դեյվիդ Թորո «Civil Disobedience»
Մարդը, որին որոշ գիտնականներ համարում են Շերլոկ Հոլմսի իրական նախատիպը՝ նստած էր հարկերից խուսափելու համար: Թորոն փող ուներ, բայց նա սկզբունքորեն հարկեր չէր վճարում: Գրողը կարծում էր, որ երկրի կառավարությունը կծախսի իրենից ստացված գումարը Մեքսիկայի հետ պատերազմի վրա: Ի պատասխան, կառավարությունը նույնպես ցուցաբերեց ամբողջականություն և պարտապանին բանտ ուղարկեց: Նա այնտեղ անցկացրեց ընդամենը մեկ օր, բայց այդ ընթացքում նա սկսեց էսսեներ գրել շատ պերճախոս վերնագրերով:
- Ալեքսանդր Սոլժենիցին «Оди́н день Ива́на Дени́совича»
Սոլժենիցինին ուղարկել են աշխատանքային ճամբար այն բանից հետո, երբ նա ընկերոջը գրված նամակում քննադատել էր ԽՍՀՄ այն ժամանակվա տիրակալին: Չնայած կյանքի դժվարին պայմաններին և փակ հատուկ բանտերում անսպառ թափառելուն, նա սկսեց գրառումներ կատարել, որոնք հետագայում դարձան «Оди́н день Ива́на Дени́совича»:
- Թոմաս Մելորի «Le Morte d’Arthur»
Չնայած Մելորին գրել էր ազնվական ասպետների մասին՝ Արթուր արքայի արքունիքում, բայց նրա պահվածքը շատ հեռու էր ասպետի պահվածքից: Երբ Մելորիին կրկին բռնեցին և բանտարկեցին կանանց նկատմամբ գողության կամ բռնության համար, նա սկսեց գրի առնել Արթուրի մասին մեկ այլ գիրք:
Ալլա Դավթյան